Oksijen Sensörü Nedir?

Oksijen sensörü, motorun ideal verimlilikte çalışması için gereken yakıt-hava karışımı miktarını doğru şekilde ayarlamaya yarar. Motorun verimli çalışması için "stoichiometric ratio" olarak bilinen 14,7:1 oranında hava-yakıt karışımına ihtiyaç vardır. Bu oranı da oksijen sensörünün topladığı veriler ile elektrik kontrol ünitesi ayarlar.

Oksijen sensörü, topladığı verileri motordaki elektrik kontrol ünitesine (ECU) iletir. Böylece hem motorun verimliliği artar hem de fazla yakıt tüketiminin önüne geçilir. Bunlara ek olarak oksijen sensörü, zararlı gazların çıkışında da rol oynar. 

Zararlı gazların egzoza yönlendirilmesini sağlayan oksijen sensörü, ayrıca emisyon miktarını da ölçer. Böylece emisyon oranının yasal sınırlar içinde kalmasına yardımcı olur.

Oksijen sensörü genellikle motorun 300 - 350 derece sıcaklığa ulaşmasıyla çalışır. Motor ilk çalıştığında devreye girmez. Sensörün doğru bir şekilde ölçüm yapabilmesi için yüksek sıcaklık gereklidir. 

Oksijen sensörünün devreye girme süresi, aracın markasına ve modeline göre değişir. Sensör devre dışıyken yakıt enjeksiyonu, hazır tanımlı verilerle sağlanır. Sensör devreye girdiğinde ise sensör çalışır ve daha verimli yakıt enjeksiyonu sağlanır. Bu nedenle yeni nesil araçlarda oksijen sensörünün devreye girme süresi daha kısadır.

Oksijen sensörleri zamanla aşınabilen, deforme olabilen ve bozulabilen parçalardır. Oksijen sensörleri için arıza belirtileri şu şekildedir:

• Egzozdan kötü kokulu gazlar çıkması

• Rölantide düzensizlik

• Motorun sarsıntılı çalışması

• Hızlanma sürecinde performans düşüklüğü

• Motor arıza lambasının yanması

• Yakıt tüketiminin artması

• Emisyon oranının artması

Oksijen sensörünün bozulması, araçta bazı olumsuz durumlara yol açar. Bunların başında araçtaki yakıt-hava karışım oranının bozulması gelir. Yanlış oranda yakıtın ateşlenmesi ise motorun çeşitli parçalarının zarar görmesine yol açar.

Araçta oksijen sensörüyle doğrudan ilişkili olan katalitik konvertör, sensörün arızasından etkilenerek boozulabilir. Bunların dışında araçta emisyon da artar. Emisyonun artması ise aracın egzoz emisyon muayenesinden geçemeyeceği anlamına gelir. 

Tüm bu etkiler dolayısıyla motorun performansı düşer. Araç hızlanırken zorlanabilir ve sarsıntılı çalışabilir. Zorlanan araçta ise yakıt tüketimi artar. Bu nedenle arızalı oksijen sensörünün hemen değiştirilmesi gerekir.

Oksijen sensörü, bozulmasa bile ortalama 200.000 km’de bir değiştirilmelidir. Fakat 200.000 km veya sensörün bozulması beklenmeden periyodik kontroller yapılmalıdır. Oksijen sensörünün arızalarını tespit etmek ve olumsuzlukları önlemek için 60.000 ila 100.000 km’de bir kontrol edilmesinde fayda vardır. Olası bir arıza tespitinde veya verimsiz çalışmada parçanın değiştirilmesi, daha büyük arızaları önlemeye yardımcı olur.