Diferansiyel Nedir?

Açık, kilitli, dinamik tork kontrollü, sınırlı kaymalı ve elektrikli sınırlı kaymalı olmak üzere 5 farklı diferansiyel tipi vardır.

Açık Diferansiyel

Motorda üretilen torku tekerleklere eşit olarak dağıtan açık diferansiyel, araçlarda kullanılan en yaygın diferansiyel çeşitlerinden biridir. Klasik diferansiyel olarak da bilinen bu sistem, tekerleklerin eşit çekiş gücüne ve farklı dönme hızlarına sahip olmasını sağlar. Kaygan zeminlerde performansının azalması ise bu sistemin dezavantajı olarak öne çıkar. 

Kilitli Diferansiyel

Kilitli diferansiyel, gerekli durumlarda aynı aksa bağlı olan iki tekerin de eşit hızda dönmesini sağlayabilen bir diferansiyel çeşididir. Bu diferansitel tipi, yumuşak ve ıslak zeminlerde aracın saplanmasını önlemekle birlikte saplanma durumlarında da kolayca çıkmasını sağlar. Fakat virajlarda dönüş hızı dengesini iyi ayarlayamadığı için yol tutuşu düzenini bozabilir.

Dinamik Tork Kontrollü Diferansiyel

Dinamik tork kontrollü diferansiyel, genellikle dört çeker yani 4x4 araçlarda kullanılan bir sistemdir. Sistem, dört tekere de ayrı ayrı güç gönderebilecek bir yapıya sahiptir. Engebeli ve zorlu yol şartlarında arazi araçlarının güçlü kalabilmesi dinamik tork kontrollü diferansiyel sistemi sayesinde mümkündür. Bu sistemin dezavantajları ise aracın ağırlığını ve yakıt tüketimini artırmasıdır.

Sınırlı Kaymalı Diferansiyel

Sınırlı kaymalı diferansiyel, açık ve kilitli diferansiyelin bir arada bulunduğu sistem olarak tanımlanabilir. Bu sistem, belirli bir hız limiti aşıldığında tekerleklerin dönüş hızını eşitler. Bu sayede çekiş kaybı yaşanmaz ve yol tutuşu kaybedilmez.

Elektrikli Sınırlı Kaymalı Diferansiyel

Diğerlerine göre daha yeni bir sistem olan elektrikli sınırlı kaymalı diferansiyel, görevini elektronik bir sisteme bağlı olarak yapar. Tekerleklerdeki gücü ve güç kaybını ölçebilen sistem, motordan gelen gücün daha verimli kullanılmasını sağlar. Örneğin patinaj çeken tekerlekte boşa harcanan gücü diğer tekerleklerden birine aktarır ve üretilen güçten maksimum verim alınmasına imkân tanır.

Araçta diferansiyelin başlıca görevi, motordan gelen gücü tekerleklere dağıtmaktır. Şafta ve aks miline bağlı çalışan diferansiyel, şafttan gelen hareketi 90 derecelik bir açıyla döndürerek aks miline yönlendirir. Bu sayede aracın dönüş yönüne göre tekerleklerin ihtiyaç duyduğu dönüş hızını ayarlar. Kısaca “Diferansiyel ne işe yarar?” sorusuna; sağ ve sol tekerleklerin, aynı anda, farklı hızlarda dönmesini sağlamak cevabı verilebilir.

- Yol tutuş özelliğinin kaybolması

- Virajlarda aracı kontrol etmenin zorlaşması

- Araç hızlandıkça artan uğultu sesi

- Sürtünme ve ötme benzeri sesler

- Aracın yağ damlatması/akıtması

- Araç içinde yanık yağ kokusu duyulması

- Lastiklerin düzensiz bir şekilde aşınması

- Yüksek hızlarda giderken aracın titremesi

Yanlış yağ kullanmak, yağ değişimini geciktirmek, conta ve keçelerde aşınma, rulmanların yıpranması ve dişlilerin hasar görmüş olması, diferansiyel arızasının sebepleri arasında gösterilebilir.